بافت شناسی نظری > دستگاه گوارش > غدد گوارشی > کبد > واحدهای کبدی

شکل ۷- تعدد و تنوع فعالیتهای کبد دانشمندان را در تعیین کوچکترین واحد کبدی دچار مشکل کرده است.

اگر تنها به فعالیت کبد به عنوان یک غدۀ برونریز توجه داشته باشیم، کوچکترین واحد عملیاتی کبد یک مثلث خواهد بود که صفرا در آن به سوی سه‌قلو یعنی فضای پورتال، حرکت می‌کند و در مجرای صفراوی جمع می‌شود. به این مجموعه از سلول‌ها و مجاری کبدی به مرکزیت منطقۀ پورتال، لوبول پورتال می‌گویند.

اولین دانشمندانی که کبد را زیر میکروسکوپ دیدند با توجه به شکل ظاهری کبد لوبول کبدی (هپاتیک) را به صورت یک چند ضلعی تعریف کردند که ورید مرکزی در وسط آن قرار گرفته است.

در سالهای اخیر واحد دیگری در کبد به نام آسینوس کبدی تعریف شده که به شکل یک بیضی یا لوزی تعریف شده. این آسینوس بیش از همه به کار پاتولوژیستها و توکسیکولوژیستها میآید. هر چه از محور مرکزی آسینوس (که دو منطقۀ پورتال را به هم وصل می‌کند) به سمت ورید مرکزی دورتر برویم؛ غلظت اکسیژن کمتر می‌شود. همچنین اگر سمی وارد بدن شود، غلظت آن هرچه از این محور دورتر شویم، کمتر می‌شود. در مواردی که کبد در معرض هایپوکسی (کمی غلظت اکسیژن) قرار بگیرد سلول‌های نزدیکتر به ورید مرکزی زودتر می‌میرند.