تیغۀ میکروسکوپی دیوارۀ مری– مناسب برای درس “بافت پوششی” و درس “لولۀ گوارش-مری”
مقطع عرضی از مری سگ – مناسب برای مطالعه و آموزش بافت پوششی مطبق سنگفرشی غیرشاخی- مناسب برای مطالعه و آموزش بافت شناسی مری.
قسمت محصور در مستطیل در این صفحه مطالعه شده است.
هنگام مطالعۀ این نمونه به این نکات توجه کنید: عضلۀ مخاطی در نمونه دیده نمیشود یا به دشواری قابل تشخیص است. غدد زیر مخاطی در این نمونه از گونۀ سگسانان، بسیار زیادتر از انسان است. جزیره های کوچکی از غدد سروزی نیز در زیرمخاطۀ این حیوان دیده میشود که در انسان نیست. این یک مقطع عرضی از مری است اما عضلات خارجی تحت تأثیر فرمالین دچار پیچ خوردگی شده، تغییر جهت داده اند و جهت حلقوی و طولی را به درستی آنچنان که در حالت زنده هستند نشان نمیدهند. عضلات خارجی در سگسانان از آغاز تا پایان مری از نوع اسکلتی است (این حیوانات در طبیعت غذای نیمه هضم شده خود را برای تغذیۀ تولۀ خود بالا میاورند.) . در انسان تنها در ثلث فوقانی این منظره دیده میشود.
این تیغه توسط سودابه هوشیاری تهیه شده است و توضیحات از احمد محبی آشتیانی است.
مری ازگونۀ سگسانان، رنگامیزی هماتوکسیلین و ائوزین. – بزرگنمایی عدسی شیئی؛ ۴ برابر. پیکانهای سیاه از بالا به پایین به ترتیب نشاندهندۀ روپوش یا اپیتلیوم؛ لامیناپروپریا؛ زیرمخاطه به همراه غدد زیرمخاطی؛ لایۀ عضلانی خارجی حلقوی؛ لایۀ عضلانی خارجی طولی؛ ادوانتیس. لایۀ عضلۀ مخاطی در این تصویر قابل تمییز نیست.
مرز میان اپیتلیوم و لامیناپروپریا متمایز و واضح، اما نامنظم است. فرورفتگیهای قاعدۀ اپیتلیوم در درون بافت همبند زیرین، پاپیلاها را به وجود آورده است. قاعدۀ اپیتلیوم پررنگتر از بقیۀ آن است. زیرمخاطه قطور است و عروق و غدد زیرمخاطی متعدد در آن دیده میشود. پس از آن لایۀ عضلانی خارجی قرار دارد. خارجی ترین لایه در مری ادوانتیس است. بقیۀ لولۀ گوارش به جای ادوانتیس سروزا دارد. شرائین و وریدها و اعصاب در بافت همبند جریان دارند. یک شریان (پیکان قرمز)، یک ورید ( پیکان آبی) و یک عصب ( پیکان زرد) مشخص شده اند.
دو لایه عضله مخطط حلقوی و طولی به خوبی در تصویر بالا از هم متمایز هستند. در این تصویر، لایۀ حلقوی به صورت طولی و لایۀ طولی به صورت عرضی برش خورده اند. این به سبب پیچ و تابهای ناخواسته ای است که تحت تأثیر فرمالین و دیگر محلولها در بافت به وجود میاید.
فضاهای محصور در مستطیل را با بزرگنمایی بالاتر در پایین ببینید:
مری ازگونۀ سگسانان، رنگامیزی هماتوکسیلین و ائوزین. – بزرگنمایی عدسی شیئی؛ ۴۰ برابر. روپوش یا اپیتلیوم از مخاطۀ مری. مرز میان اپیتلیوم و لامیناپروپریا اگرچه نامنظم است اما کاملا مشخص است. این یک نمونه کامل از بافت سنگفرشی مطبق غیرشاخی است. سلولهای تَخت در اولین ردیف، به همراه هستۀ کشیده سلولها تعیین کننده این است که این بافت سنگفرشی است. تعدادی از سلولهای سطحی از اپیتلیوم جدا شده اند. این فرصتی است برای مطالعۀ شکل سلول سطحیِ این بافت به صورت منفرد. چند طبقه از این سلولها تا قاعده روی هم قرار گرفته اند. همۀ سلولها از کف تا سطح، حاوی هسته هستند. این خصوصیت نشان دهنده آن است که همه سلولها زنده هستند و این بافت از نوع غیر شاخی است. سلولها به سمت قاعده به تدریج مکعبی میشوند و کوچکتر میشوند. لامینا پروپریا به همراه عروق بلافاصله پس از اپیتلیوم قرار دارد. لامینا پروپریا تا حدی قابل تمایز از زیرمخاطه است اما لایۀ عضله مخاطه قابل تشخیص نیست.
پررنگ بودنِ کف اپیتلیوم به جهت بازوفیلتر بودنِ سیتوپلاسم سلولهای این ناحیه و نیز به خاطر کوچکتر بودن سلولها و بالتبع تراکم بیشتر هسته در این ناحیه است. چند رگ با پیکانهای قرمز مشخص شده اند.
مری ازگونۀ سگسانان، رنگامیزی هماتوکسیلین و ائوزین. – بزرگنمایی عدسی شیئی؛ ۴۰ برابر.
مقطع چند توبول در زیرمخاطه در این تصویر دیده میشود. غدد زیر مخاطی حاوی سلولهای آکنده از موکوس هستند. موکوس را نه رنگهای اسیدوفیل و نه رنگهای بازوفیل رنگ نمیکند. توبولهای غدد موکوسی معمولاً به صورتی برش میخورند که قنات میانی آنها قابل تمییز است (پیکان سفید). برخلاف غدد سروزی که معمولا فضای میانی آنها دیده نمیشود و به صورت آسینوس دیده میشوند. موکوس در هر سلول جمع شده و هسته را به قاعده میراند (پیکان آبی). شبکه عروقی در میان توبولها نیز قابل مشاهده است. یک شریان و یک ورید با سرتیر قرمز و آبی مشخص شده اند. یکی از توبولها درست در محلی که مجرایی از آن جدا میشود برش خورده است. این مجرا (پیکان زرد) موکوس را از محل تولید از زیرمخاطه و مخاطه عبور میدهد و به داخل لولۀ مری تخلیه میکند.
مری ازگونۀ سگسانان، رنگامیزی هماتوکسیلین و ائوزین. – بزرگنمایی عدسی شیئی؛ ۴۰ برابر. با تغییر فاصلۀ کندانسورِ و تغییر دهانۀ دیافراگم میکروسکوپ در همین بزرگنمایی هم میتوانید، خطوط عرضی را در عضلات اسکلتی مری مشاهده کنید.