بشره پیاز با شاه توت

رنگهای زیادی در اطراف ما هستند که میتوانیم از آنها برای رنگ کردن بافتها استفاده کنیم.

با این رنگها اطلاعات زیادی از بافت نصیب ما میشود اما اطلاعاتی که با رنگ کردن با رنگ استاندارد به دست میاوریم خیلی بیشتر است. با استفاده از رنگهای استاندار میتوانیم مشاهدات و دریافتهای خود را با دیگران مقایسه کینم. با رنگهای غیر استاندارد نمیتوانیم!

آنچه در زیر میخوانید، راه ساده ای است برای رنگ کردن بشرۀ پیاز و دیدن ابتدایی اجزاء سلول.

قسمتی از بشرۀ یک برگ از پیاز را جدا کردم.(تصویر ۱)

همانطور که بشره به برگ پیاز متصل بود آن را به مدت ۵ دقیقه در آب ۷۰ درجه سانتیگراد نگه داشتم، تا مطمئن شوم که سلولهای آن دیگر زنده نیستند.

لابد میدانید که پیازی که چند هفته پیش از مزرعه برداشت شده و چند روز پیش آن را از مغازه خریده اید، هنوز زنده است. سلول تا زنده است ممکن است اجازه ندهد هر مادۀ خارجی واردش شود. پس برای اطمینان از ورود رنگ به داخل سلول، باید سلولهای آن کشته شوند. برای کشتن سلولهای بشره پیاز میتوان از غوطه ور کردن آن در الکل هم استفاده کرد.

یک قطره رنگ روی یک تیغۀ شیشه ای (لام) چکاندم و سپس بشرۀ پیاز تثبیت شده را روی تیغۀ شیشه ای پهن کردم.

رنگ مورد استفادۀ ما در این از میوۀ شاه توت تهیه شده. (تصویر ۲) خیلی ساده؛ چند دانه شاه توت را له کردم و عصارۀ آن را صاف کردم.

همانطور که گفته شد، اول یک قطره رنگ را روی تیغۀ شیشه ای ریختم و سپس بشره را روی آن پهن کردم، یک قطرۀ دیگر رنگ هم روی آن ریختم.

پنج دقیقه صبر کردم.

همانطور که بشره روی تیغۀ شیشه ای قرار داشت، آن را زیر آب جاری به ملایمت شستم.

شستن یا آب کشیدن بافت در این مرحله باعث میشود که رنگهای اضافیی که فقط به طور فیزیکی به بافت چسبیده اند شسته شوند و فقط رنگهایی باقی بمانند که پیوند شیمیایی قویتری با اجزاء بافت برقرار کرده اند.

پس از شسته شدن، میتوان آن را با استفاده از تیغک شیشه ای (لامل) یا بدون استفاده از آن زیر میکروسکوپ مشاهده کرد.(تصویر ۳ و ۴)

تصویر ۱- بشرۀ پیاز

تصویر ۲- درخت و میوۀ شاه توت

تصویر۳– سلولهای بشرۀ پیاز، بزرگنمایی عدسی شیئی x10

تصویر ۴ – اجزاء درونی سلول بشرۀ پیاز، سیتوپلاسم، دیواره سلول، غشاء سلول، هسته و هستک. بزرگنمایی عدسی شیئی x40

چند نکته: غشاء سلول آنقدرضخیم نیست که بتوان آن را با میکروسکوپ نوری دید اما هنگامی که نور به طور موازی موازی با سطح غشاء سلول میگذرد، طی یک روند اپتیک، برای نور اتفاقی میافتند که موجب میشود بتوانیم، حدود آن را تشخیص دهیم.

همانطور که میبینیم، عصارۀ شاه توت، هستۀ سلول را رنگ کرده است. معلوم میشود که این رنگ به قسمتهایی از سلول که خاصیت اسیدی دارند میچسبد.

استفاده از مواد رنگی اطرافمان برای رنگ کردن سلولها و بافتها خیلی سرگرم کننده است. من گمان میکنم “حنا”، “پوست سبزگردو”، “زعفران”، “پوست انار” و حتی “چای” رنگهای خوبی باشند اما هنوز آنها را امتحان نکرده‌ام.